Sporcuların spor faaliyetlerinde İslam dininin etkisi

Abstract

Dini inançlar insanların düşünce yapılarını ve davranışlarını etkileyerek onların eğitim, yönetim, askeri ve ekonomi gibi alanlarda kendine özgü normları olan bir toplum haline gelmesinde önemli rol oynar. Dini inançların insan ve toplum hayatına bu çok boyutlu etkisi onların sosyo-kültürel faaliyetlerine de yansır. Toplumun yapı taşlarını oluşturan gelenek, görenek, dil ve ahlaki kurallar, yaşam biçimine uygun olarak sportif faaliyetlerine de yansır. Buradan hareketle bu araştırmada sporcuların spor faaliyetlerinde İslam Dininin etkilerini araştırmak hedeflenmiştir. Araştırma nicel ve nitel araştırma yöntem ve tekniklerinin bir arada kullanıldığı bir karma yöntem araştırmasıdır. Araştırmanın verilerine ulaşmada açıklayıcı ardışık desen takip edilmiştir. Araştırmanın nicel boyutta evrenini Türkiye'de lisanslı spor yapan sporcular oluşturmaktadır. Örneklemi ise kolayda örnekleme yöntemiyle seçilen 336'sı kadın, 610'u erkek toplam 946 sporcu oluşturmuştur. Nitel boyuttaki örneklemi ise benzeşik durum örneklemesi ile belirlenen 20 sporcu oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak "Sportif Faaliyetlerde İslam Dini Etki Ölçeği" (SFİDEÖ) kullanılmıştır. Nitel veriler ise ölçek alt boyutlarından elde edilen verilerin ışığında 6 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla elde edilmiştir. Nicel boyuttaki veriler SPSS paket programı ile betimsel istatistikler, bağımsız gruplar t-testi, tek yönlü varyans analizi ve Pearson korelasyon analizleri ile çözümlenmiştir. Nitel boyuttaki veriler ise MAXQDA-2020 nitel veri analiz programı kullanılarak betimsel analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırma bulguları incelendiğinde; cinsiyete göre otokontrol ve ahlak alt boyutlarında; spor branşına göre kıyafet ve karşı cins alt boyutlarında; elde edilen dereceye göre motivasyon, otokontrol ve ahlak alt boyutlarında; yapılan antrenman sıklığı ve dindarlık düzeylerine göre katılım, motivasyon, otokontrol, ahlak, kıyafet ve karşı cins alt boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir (p<.05). Buna karşın dini eğitim alma durumlarına göre ise hiçbir alt boyutta anlamlı farklılık elde edilmemiştir (p>.05). Ayrıca yaş ile motivasyon, ahlak ve kıyafet alt boyutları; spor yaşı ile otokontrol, ahlak, kıyafet ve karşı cins alt boyutları; gelir ile karşı cins alt boyutları arasında negatif yönde anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir (p<.05). Sonuç olarak; İslam Dininin sporcular üzerinde spora katılım, motivasyon, ahlak, otokontrol, kıyafet ve karşı cins alt boyutlarında etkiler bıraktığı tespit edilmiştir.

Religious beliefs play an important role in forming a society which has unique norms in areas such as education, administration, military and economy by influencing people's mentality and behaviour. This multi-dimensional effect of religious beliefs on human and social life is also reflected in their socio-cultural activities. Traditions, customs, language and moral rules, which constitute the building blocks of society, are also reflected in sports activities in accordance with the lifestyle. From this point of view, it is aimed to investigate the effects of Islam on sports activities of athletes in this research. It is mixed-method research in which quantitative and qualitative research methods and techniques are used together. The explanatory sequential pattern has been followed to reach the data of the research. The quantitative basis of the research is constituted by athletes who do licensed sports in Turkey. The sample is consists of a total of 946 athletes, 336 women and 610 men, selected by convenience sampling method. The qualitative sample is composed of 20 athletes determined by analogous situation sampling. In the research, the "Islamic Religious Impact Scale on Sports Activities" (IRISSA) has been used as a data collection tool. On the other hand, qualitative data have been obtained through a semi-structured interview form consisting of 6 questions in the light of data obtained from scale sub-dimensions. Quantitative data have been analyzed using descriptive statistics, independent groups t-test, one-way analysis of variance and Pearson correlation analysis with SPSS software. On the other hand, qualitative data have been analyzed with the descriptive analysis technique using the MAXQDA-2020 qualitative data analysis program. When the research findings are examined; Statistically meaningful differences have been found in self-control and morality sub-dimensions according to gender; in clothing and opposite sex sub-dimensions according to sports branch; in the sub-dimensions of motivation, self-control and morality according to the degree obtained; in the sub-dimensions of participation, motivation, self-control, morality, dress and the opposite sex according to the training frequency and religiousness levels (p <.05). Nevertheless, any meaningful difference has been found in any sub-dimension according to their religious education status (p>.05). Moreover, negatively meaningful relationships have been found between age and motivation, moral and dress sub-dimensions; sports age and self-control, morality, clothing and opposite sex sub-dimensions; income and the opposite sex sub-dimensions (p<.05). As a result, it has been determined that the religion of Islam has effects on athletes in sub-dimensions of participation in sports, motivation, morality, self-control, clothing and the opposite sex.