Sporcu ve sedanterlerde masajın yaşam ve uyku kalitesi üzerine etkisi

Abstract

SPORCU VE SEDANTERLERDE MASAJIN YAŞAM VE UYKU KALİTESİ ÜZERİNE ETKİSİ ÖZET Araştırmada yarı deneysel desenli, ön-test - son-test modeli kullanılmıştır. Çalışmaya sporcu (n=33) ve sedanter (n=30) olmak üzere toplamda 63 gönüllü erkek öğrenci katılmıştır. Veri toplama araçları olarak; demografik bilgi ve genel sağlık durumu formu, vücut kompozisyon analiz ölçümü (Tanita), yaşam kalitesi ölçeği kısa formu (Whoqol- Bref-Tr) ve Pittsburgh uyku kalitesi indeksi (PUKİ) ön-test ve son-test şeklinde yapılmıştır. Gruplara, ön-testler sonrası, haftada bir kez, 4 hafta süreyle, düzenli olarak 20 dakika klasik sırt masajı uygulanmıştır. Masaj uygulamaları tamamlandıktan sonra katılımcıların son-test ölçümleri alınmıştır. Verilerin analizinde SPSS programı kullanılarak tanımlayıcı istatistikler, bağımlı örneklem t testi ve Wilcoxon Signed Rank testi yapılmıştır. Ayrıca Amos programında oluşturulan hipotez modellerde path ve ancova analizleri ile araştırmanın değişkenleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmada uygulanan analizlerde anlamlılık düzeyi, p<0,05 olarak kabul edilmiştir. Sporcu grubu yaş ortalaması (21,09±1,73) yıl, BMI ortalaması (23,01±2,80) kg/m², sedanter grubu yaş ortalamaları (20,27±1,34) yıl, BMI ortalaması (24,03±3,49) kg/m² şeklinde tespit edilmiştir. Path analizi bulgularına göre; her iki grubun da yaşam kalitesi ve uyku kalitesi ön-testi ile son-testi arasında (p=0,000) pozitif yönlü, anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Sporcu grubunda yaşam ve uyku kalitesi arasındaki ilişkiye bakıldığında; yaşam kalitesi ön-testi ile uyku kalitesi ön-testi arasında (p=0,000) negatif yönlü, yaşam kalitesi ön-testi ile uyku kalitesi son-testi arasında (p=0,005) pozitif yünlü anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Modele ortak değişken olarak vücut analizi (BMI, BMR, IMP, FM) bileşenleri ile yaşam kalitesi ve uyku kalitesi testleri arasında sporcu grubunda anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. Sedanter grubunda ise BMR son-testi ile yaşam kalitesi ön- testi arasında (p=0,004) pozitif yönlü, BMR son-testi ile yaşam kalitesi son-testi arasında (p=0,000) ve IMP ön-testi ile yaşam kalitesi son-testi arasında (p=0,005) negatif yönlü anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Bu bulgunun incelendiği ancova analizi verilere göre; grupların yaşam kalitesi alt boyutları ve global puanları ön-test ve son-testleri arasında, vücut kompozisyonu bileşenlerinden bağımsız olarak, pozitif yönlü, yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Klasik sırt masajı uygulamasının, hem sporcuların hem de sedanterlerin yaşam ve uyku kalitelerini, vücut kompozisyonu bileşenlerinden bağımsız olarak pozitif yönde, yüksek düzeyde anlamlı olarak etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre klasik sırt masajı, yaşam kalitesi ve uyku kalitesini geliştirmek için etkili bir metod olarak tercih edilebilir.

THE EFFECT OF MASSAGE ON THE QUALITY OF LIFE AND SLEEP IN ATHLETES AND SEDENTERY SUMMARY In the research, semi-experimental pattern, pretest-posttest model was used. A total of 63 volunteer male students (33 athletes and 30 sedentary) participated in the study. As data collection tools; demographic information and general health status form, body composition analysis measurement (Tanita), quality of life scale short form (Whoqol- Bref-Tr) and Pittsburgh sleep quality index (PUKI) were applied as pre-test and post-test. After the pretests, the groups received 20-minute classical back massage a week, during 4 weeks, regularly. After the massage applications, the post tests were applied to the participants. Descriptive statistics, Paired-Simple t test and Wilcoxon Signed Rank tests were conducted by using SPSS program to analyze the data. In addition, path and ancova analyses were apllied by hypothesis models that was conducted with AMOS program to analyse relations of research variables. In the analysis applied in the research, the value (p <0,05) was taken into consideration as the level of significance. Average age of athletes group was determined as (21,09 ± 1,73) years, BMI average as (23,01 ± 2,80) kg / m², average age of sedentary group as (20,27 ± 1,34) years, BMI average as (24,03 ± 3,49) kg / m². According to the path analysis findings; a positive and significant relationship was observed between the quality of life and sleep quality pretest and posttest of both groups (p = 0,000). Considering the relationship between life and sleep quality in the athlete group; a negative correlation between the quality of life pre- test and sleep quality pre-test (p = 0,000), and a positive significant relationship between the quality of life pre-test and sleep quality post-test (p = 0,005) was determined. No significant relation was determined between the body analysis (BMI, BMR, IMP, FM) components covariated to the model and the quality of life and sleep quality tests of athletes group. In the sedentary group, it was determined that there was a positive relationship between BMR posttest and quality of life pre-test (p = 0,004), a negative relationship between BMR posttest and quality of life posttest (p = 0,000) and IMP pre- test and quality of life posttest (p = 0,005). According to the ANCOVA analysis, positive and a high level of significant relationship was determined between the quality of life sub-dimensions and global scores of the groups' pre-test and post-tests regardless of the body composition components. It was concluded that the classical back massage application affects both athletes' and sedentaries' life and sleep quality positively and independently of body composition components. As conclusion, classic back massage could be pereffered as an effective method to improve quality of life and sleep quality.