Sedanter kadınlarda dayanıklılık egzersizlerinin lipit metabolizması, eser elementler ve hormon düzeyleri üzerine etkilerinin araştırılması

Abstract

Bu araştırmanın amacı sedanter kadınlarda dayanıklılık egzersizlerinin lipit metabolizması, eser elementler ve hormon düzeyleri üzerine etkilerinin araştırılmasıdır. Araştırma literatürde sıklıkla kullanılan deneysel araştırma modelinden tekrarlı ölçümler deseni kullanılarak tasarlanmıştır. Araştırmanın evrenini Iğdır ilinde yaşayan sedanter kadınlar oluşturmaktadır. Örneklemi ise bu evren içerisinden uzman diyetisyen kontrolünde ve Dünya Sağlık Örgütü referans aralığına göre vücut kütle indeksi 18,5-24,99 arası (normal) değerlere sahip olan 21-36 yaş arası toplam 22 sedanter kadın oluşturmaktadır. Bu kapsamda çalışma grubunda yer alan sedanter kadınlara, dayanıklılık egzersiz metotlarından devamlı yavaş koşular metodu 8 hafta boyunca haftada 3 gün 60 dk, maksimal kalp atım sayısının %40 - %80 şiddetinde uygulanmıştır. 1, 4 ve 8. haftada vücut kompozisyon ölçümleri ile kan örnekleri alınarak biyokimyasal değişimleri izlenmiştir. Araştırmada toplanan veriler SPSS 23.0 paket programı ile tanımlayıcı istatistik olarak ortalama ve standart sapma değerleri alınmış, verilerin genel olarak çözümlenmesinde tekrarlı ölçümlerde varyans analizi (Repeated measures -ANOVA) kullanılmıştır. Güven aralığı %95 olarak seçilmiş ve p<0,05'in altındaki değerler istatiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. Değişkenler arasındaki ilişkiyi tespit etmek için ise Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. İlişki düzeyi 0-30 düşük düzey, 0-30 ile 0-70 arası orta düzey 0-70 ve üzeri ise yüksek düzey olarak kabul edilmiştir. Araştırmada elde edilen verilerin sonuçlarına göre; sedanter kadınlarda sadece L-Karnitin değerinin deney ve kontrol gruplarına göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Vücut ağırlığı, vücut kütle indeksi, yağ %'si, bel/kalça oranı, Total-K, HDL-K, LDL-K, L-Karnitin ve TOS değerlerinde ise ilk ölçüm, ara ölçüm ve son ölçüm ortalamalarının zamana göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Son olarak ise grup zaman etkileşiminde Total-K, LDL-K, L-Karnitin ve TOS değerleri anlamlı bulunmuştur. Lipit metabolizması ile çinko, bakır, irisin, L- Karnitin, TAS ve TOS değerleri arasında istatiksel olarak anlamlı korelasyonlar tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Sedanter Kadın, Egzersiz, Lipit Metabolizması, Eser Elementler, Hormon

The aim of this study is to determine the effect of endurance exercise applied to sedentary females on lipid metabolism; is to examine the relationship between zinc, copper, irisin, L-Carnitine, total oxidant and antioxidant system. The research was designed by using the repeated measurements design, which is one of the experimental research models that is frequently used in the literature. The population of the research consists of sedentary females living in Iğdır. The sample consists of 22 sedentary females aged 21-36, who have body mass index values between 18.5-24.99 (normal) according to the reference range of the World Health Organization and under the control of a specialist dietitian from this population. In this context, continuous slow running method, one of the endurance exercise methods, was applied to the sedentary females in the study group, 3 days a week for 8 weeks, 60 minutes, at 40% - 80% of the maximum heart rate. Body composition measurements and blood samples were taken at 1, 4 and 8 weeks, and their biochemical changes were monitored. The data collected in the study were taken as descriptive statistics with the SPSS 23.0 package program, mean and standard deviation values, and repeated measures (ANOVA) were used to analyze the data in general. The confidence interval was chosen as 95% and values below p<0.05 were considered statistically significant. Pearson correlation analysis was used to determine the relationship between the variables. Relationship level 0-30 was accepted as low level, between 0-30 and 0-70 as medium level, and 0-70 and above as high level. According to the results of the data obtained in the research; It was determined that only the L-Carnitine value in sedentary females differed compared to the experimental and control groups. It has been determined that the first measurement, intermediate measurement and last measurement averages differ according to time in body weight, body mass index, fat %, waist/hip ratio, Total-K, HDL-C, LDL-C, L-Carnitine and TOS values has been done. Finally, Total-C, LDL-C, L-Carnitine and TOS values were found to be significant in the group time interaction. Statistically significant correlations were found between lipid metabolism and zinc, copper, irisin, L-Carnitine, TAS and TOS values. Keywords: Sedentary Females, Exercise, Lipid Metabolism, Trace Elements, Hormone.