Bölgesel kalkınma teorileri kapsamında bölgesel kalkınmada eko turizmin rolü: sapanca örneği

Abstract

Günümüzde seyahat şartlarının geçmişe göre daha kolay bir hâl alması sebebiyle dünya genelinde turizm faaliyetlerinde önemli bir artış görülmüştür. Buna bağlı olarak turizm faaliyetlerine katılan kişi sayısı da artış göstermiş ve turizm hareketleri kitlesel bir hal alarak birçok bölgenin turist akımına uğramasına sebep olmuştur. Bu yüzden bazı turizm bölgelerinde taşıma kapasitesinin aşılması sorunuyla karşılaşılmıştır. Taşıma kapasitelerinin aşılmasının sonucu olarak da sosyo-kültürel, ekonomik ve doğal çevre üzerinde birçok olumsuz etki baş göstermiştir. Kitle turizminin meydana getirdiği bu olumsuz etkilere bir çözüm önerisi sunmak amacıyla alternatif turizm türleri gelişme göstermiş ve 'eko turizm', 'yeşil turizm' ve 'doğa turizmi' gibi birçok turizm türü ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda sürdürülebilirliği ilke edinmiş olan eko turizm de alternatif turizm türleri içerisinde önemli bir pazar payına sahip ve geleceğin turizm türleri arasında gösterilen bir turizm türüdür. Ülkemizin eko turizm için gerekli olan doğal güzelliklere sahip olması eko turizmin bölgesel kalınmaya etkisinin araştırılmasını gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda bu tezin temel amacı eko turizm potansiyeline sahip olan Sapanca ilçesinin ekonomik ve sosyo-kültürel kalkınmasında eko turizmin etkilerini ortaya koymak ve çıkan sonuçları bölgesel kalkınma teorileri kapsamında yorumlamaktır. Bu kapsamda yerel halktan 395 anket toplanmış ve toplanan veriler SPSS 23 programı ile analize tabi tutulmuştur. Verilerin normal bir dağılım sergilememesi nedeniyle de non-parametrik testlerden faydalanılmıştır. Elde edilen bulgular neticesinde, Sapanca'nın bölgesel kalkınmasında eko turizmin rolü ekonomik ve sosyo-kültürel etkiler olmak üzere iki boyut üzerinden incelenmiştir. Bulguların analizi için ise Kruskal-Wallis, Mann- Whitney U ve Ki Kare testi yöntemi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucu, Sapanca'nın sosyo-kültürel kalkınması ve meslek, kazancını turizmden sağlama, daha fazla turist gelmesini isteme ve turizmin bölgede daha fazla gelişmesini isteme değişkenleri arasında anlamlı bir farklılığa rastlanmıştır. Sapanca'nın ekonomik kalkınması ve eğitim, meslek, kazancını eko turizmden sağlama, daha fazla turist gelmesini isteme ve turizmin bölgede daha fazla gelişmesini isteme değişkenleri arasında anlamlı bir farklılığa rastlanmıştır. Yapılan Ki Kare testi sonucu ise kazancını eko turizmden sağlama ve Sapanca'ya daha fazla turist gelmesini isteme değişkeni arasında, kazancını eko turizmden sağlama ve Sapanca'da eko turizmin daha fazla gelişmesini isteme değişkeni arasında ve Sapanca'ya daha fazla turist gelmesini isteme ve Sapanca'da eko turizmin daha fazla gelişmesini isteme değişkeni arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmıştır. Bu sonuçlar neticesinde Sapanca'nın kalkınma şeklinin; cazibe merkezleri teorisi, içsel kalkınma teorisi ve yeni bölgeselcilik teorilerinin öngörüleri ile eşleştiği tespit edilmiştir.

Nowadays, there has been a significant increase in tourism activities around the world due to the fact that travel conditions are easier than in the past. Accordingly, the number of people participating in tourism activities has also increased gradually and tourism movements have become massive, causing many regions to attract tourists. Therefore, the problem of exceeding the carrying capacity has been encountered in some regions. As a result of exceeding the carrying capacities, many negative impacts on the socio-cultural, economic and natural environment have occurred. Alternative types of tourism have developed in order to propose a solution to these negative effects caused by mass tourism and many types of tourism have emerged such as 'eco tourism', 'green tourism' and 'nature tourism. In this context, eco tourism, which has adopted the principle of sustainability, is a type of tourism that has an important market share among alternative tourism types and is shown among the tourism types of the future.The fact that our country has natural beauties required for eco tourism makes it necessary to investigate the effect of eco tourism on regional development. In this context, the main purpose of this thesis is to reveal the effects of eco tourism on the economic and socio-cultural development of Sapanca district, which has an ecotourism potential, and to interpret the results within the scope of regional development theories. In this context,were collected from 395 local people and the collected data were analyzed with the SPSS 23 program. Since the data did not show a normal distribution, non-parametric tests were used. According to the findings obtained as a result of the survey research, the role of eco tourism in the regional development of Sapanca has been examined in two dimensions, namely economic and socio-cultural effects. For the analysis of the results, Kruskal-Wallis, Mann Whitney U and The Chi Square test method were used. As a result of the analyzs, a significant difference was found between the socio-cultural development of Sapanca and the variable profession, the variable of providing its earnings from tourism, the variable of wanting more tourists to come and the variables of wanting more tourism to develop in the region. A significant difference has been reached between economic development of Sapanca and the variable of education, the variable of occupation, the variable of earning from eco-tourism, the variable of wanting more tourists and the variable of wanting more development of tourism in the region.The result of The Chi Square, a significant association was found between ensuring earning from eco tourism and the variable of asking more tourists to come to Sapanca, between the earning its income from eco tourism and the variable of wanting further development of eco tourism in Sapanca and between the wanting more tourists to come to Sapanca and the variable of wanting more development of eco tourism in Sapanca. As a result of these results, it was determined that Sapanca's form of development matches the predictions of the theory of attractions, the theory of internal development and the theories of new regionalism.